مکتب نگارگری تبریز دوم

پیشینه:

شاه اسماعیل در سال 906 هجری پس از شکست دادن آق‌قویونلوها تبریز را به پایتختی برگزید. کتابخانه سلطنتی آق‌قویونلوها در اختیار او قرار گرفت و هنرمندانی که در کتابخانه آق‌قویونلوها کار می کردند به خدمت او در آمدند.
شاه اسماعیل در سال 916 هجری به هرات حمله برد. و آنجا را به تصرف خود درآورد و سنت و دستاوردهای غنی و شکوهمند مکتب هرات دوره تیموری را به ارث برد. او از قرار معلوم بعضی از آثار نفیس و کتب ارزشمند مکتب هرات را به تبریز منتقل کرد.
شاه اسماعیل سپس فرزند دو ساله خود تهماسب میرزا را همراه یکی از امیران قزلباش، حاکم هرات کرد. تهماسب میرزا در هرات زیر نظر استادان برجسته به فراگیری نقاشی و خطاطی پرداخت. او پس از گذراندن هشت سال در هرات به تبریز بازگشت. و در سال 930 هجری به سلطنت رسید. ظاهراً او همراه خود شماری از هنرمندان مکتب هرات از جمله کمال‌الدین بهزاد را به تبریز آورد. شاه اسماعیل در سال 928 هجری فرمان کلانتری کتابخانه را به نام بهزاد صادر و او را سرپرست کتابخانه سلطنتی کرد. مکتب نگارگری تبریز دوم, اولین مکتب نگارگری دوران حکومت صفوی است. که می توان آن را پرتزیین ترین مکتب نگارگری ایرانی دانست. این مکتب توسط کمال الدین بهزاد و شاگردانش به اوج شکوفایی رسید.
هنر این دوران را شاید بتوان اوج اعتلای هنر نگارگری نامید چراکه تمام دستاوردهای دوران پیشین، در مکتب نگارگری تبریز دوم قوام یافت و هنری در حد عالی و فوق العاده ظریف را بوجود آورد.

شاهنامه شاه تهماسب. مکتب تبریز دوم — خطبه ای در مسجد. از دیوان حافة سام میرزا

ویژگی ها:

گارگری بخارا نمودی بیشتر شهرستانی داشته است. اما در حکومت صفویان شکل و شیوۀ شاهی و درباری بدان داده شد.
وجود علامت یا شکلی شبیه میله کوچک قرمزی است. که بر روی عمامه‌ها نقش شده است. این علامت و عمامه‌های دوازده تَرَکی.
نقاشان مکتب نگارگری تبریزز دوم سطح تخت نقاشی را شکستند و ترکیب بندیهای چند سطحی آفریدند.
همه چیز آکنده از حرکت و جنبش بود.
رنگها درخشان و پرکشش و حالت مورد نظر را به وجود می آورد.
همچنین میتوان به سعی ِ بهزاد در رها ساختن نقاشى ايرانی ازمكتب تيمورى اشاره نمود.
بیشترین استفاده و کاربرد را از طبیعتی به‌نام باغ می‌گیرد.