عشق در نگارگری:
عشق راز زندگی است.نیرویی درونی که همهی موجودات عالم را شامل میشود. یکی از پیچیدهترین و مبهامترین احساساتی که انسان از زمان تولد با خود دارد عشق است. و همیشه به دنبال یافتن معنا و مفهوم آن بوده است. آدمی در طول تاریخ در زمینه های مختلفی به معقولهی عشق توجه داشته و به آن پرداخته است. فلاسفه در پی یافتن حقیقت عشق از طریق علم و استلال بودهاند. عرفا برای یافتن آن به معنویات تکیه کرده اند. ادیبان برای تعریف عشق از کلمات استفاده کردهاند و سعی در بیان آن داشتهاند. و هنرمندان با تمام وجود برای به تصویر کشیدن عشق, با جان و دل در عالم خیال سیر کرده اند. بنابراین عشق به عنوان یکی از جذابترین ویژگیهای انسانی, او را به سوی تعالی و تکامل میبرد.
از ویژگیهای مهم نقاشی ایرانی،پیوستگی و همراهی با ادبیات است.نگارگران همواره موضوعهای مختلفی از متنهای ادبی را به تصوير می کشيدند. نگارگر داستاني را با روح هنری و عالم خیال خود رنگ و لعاب داده و به نقش درمیآورد. اگر سری به دنیای ادبیات بزنیم، به صدها داستان عاشقانه برمیخوریم که هر کدام روایتی از عشق دو انسان با همۀ سختیها و خوشیهایش هستند. شاعر و نقاش، هر دو با بهرهگیری از صور خیال و استعدادهای خاص خودشان، یکی با استفاده از کلمات و دیگری با کاربرد طرح و رنگ به توصیف دنیای خود میپردازند. زیبایی در نزد شاعر و نقاش، هر دو، زیبایی مطلق است و هر دو سعی میکنند کمال عشق را با حالات و عواطف انسانی و با هنرمندی هرچه تمامتر به تصویر بکشند.
عشق در وجود انسان دو جنبهی معنوی و دنیوی دارد. که یکی عشق به آفریدگار است. که در نگارگری هم زیاد با این موضوع برخورد میکنیم. و دیگری عشق زمینی که خود را در غالب عشق به طبیعت و زیباییهای عالم هستی و همچنین مهمترین آنها عشق به هم نوع نشان میدهد. چرا که آدمی همواره به دنبال مکمل خود میگردد. در نگارگری همواره به آثاری با مضمون عشق بین دو انسان برخورد میکنیم.که از زمان مکتب سلجوقی و به تصویر کشیدن ورقه وگلشاه وجود داشته تا به امروز. به تصویر کشیدن دلدادگان جوانان در مکتب اصفهان و توسط هنرمندانی چون رضا عباسی بیشتر شده و این روند تا مکتب قاجار ادامه داشته. ولی بابه عرصه رسیدن هنرمندی مثل حسین بهزاد بامعنا و مفهوم دیگری از عشق رو برو میشویم و معمولا در آثار این هنرمند,شاهد وجود پیرمردانی درکنار زنان جوان هستیم. که نوعی تناقض رونشان میدهد.ومعمولا آثارش برگرفته از اشعار خیام و حافظ است.
از جمله داستانهای دارای عشق در نگارگری که توسط نگارگران به تصویر کشیده شده:
- لیلی و مجنون شعری از نظامی گنجوی از مجموعه مثنویهای خمسه نظامی.
- شیرین و فرهاد منظومه ی عاشقانه ای در قالب مثنوی از وحشی بافقی به تقلید از سیر و شیرین است.
- خسرو و شیرین عنوان اثری منظوم و عاشقانه از شاعر ایرانی، نظامی گنجوی است.
- عشق یوسف و زلیخا، روایتی کهن و مذهبی است از “هفت اورنگ” جامی.
- عَیّوقی از سرایندگان اوایل سده پنجم هجری و سراینده ی مثنوی ورقه و گلشاه است.